Oud-Caberg is een wijk gelegen in het uiterste noordwesten van de gemeente Maastricht. Tot 1794 hoorde het bij de vrije rijksheerlijkheid Pietersheim en vanaf de Franse periode tot de onafhankelijkheid van België in 1839 bij Lanaken. Na de splitsing van Nederland en België werd het ingedeeld bij de gemeente Oud-Vroenhoven, dat later werd geannexeerd door Maastricht.
Ligging[]
Oud-Caberg wordt begrensd door de nog grotendeels onbebouwde wijk Lanakerveld en de industriewijk Bosscherveld in het oosten, de wijk Caberg in het zuiden, Malberg in het westen en de landsgrens met België in het noordwesten.
Het westelijk deel van Oud-Caberg ligt op een hoogte, de Caberg, andere delen liggen enkele meters lager, in het Zouwdal en Wandal.
Naam[]
De namen Caberg, Caudenbergh of Couwenberg zijn lang door elkaar gebruikt. De exacte herkomst van de naam, die naar een hoogte verwijst, is niet bekend.
Oud-Caberg was tot de jaren 50 een dorp en heette toen gewoon Caberg. Nadat in de jaren 50 de grote nieuwbouwwijk ten zuiden van het dorp de naam Caberg kreeg, werd het dorp vanaf dat moment Oud-Caberg genoemd. Rond 1970 werd bij het voormalige dorp een nieuwbouwwijk, de Donken-buurt, aangelegd, waardoor de bizarre situatie ontstond dat Oud-Caberg tegenwoordig grotendeels nieuwer is dan Caberg.
Geschiedenis[]
Oud-Caberg en Lanakerveld liggen in het vruchtbare Zouwdal. Op diverse plaatsen in het Lanakerveld zijn in 2008 bij opgravingen sporen van Bandkeramiekersnederzettingen (±5000 v.Chr.) teruggevonden. Ook werden sporen aangetroffen uit de Michelsbergcultuur (±4000 v.Chr.). Bij een opgraving in het naburige Lanaken werden, eveneens in 2008, resten van een nederzetting uit de Late Bronstijd (1150-850 v.Chr.) gevonden. Bij de steenfabriek Klinkers zijn vondsten uit de Hallstatt-cultuur (IJzertijd, 6e eeuw v. Chr.), waarschijnlijk afkomstig van Kelten, gedaan. Vanwege de nabijheid van deze vindplaatsen, is het aan te nemen dat Oud-Caberg in prehistorische tijden ook af en toe bewoond was.
Het huidige dorp is waarschijnlijk ontstaan tijdens de ontginningen in de Late Middeleeuwen. De eerste vermelding van Caberg stamt uit de 13e eeuw. In 1609 was het leengoed Caberg in bezit van Anne van Herckenrode.
Tot 1794 behoorde Caberg tot de vrije rijksheerlijkheid Pietersheim. Na de komst van de Fransen werd Caberg ingedeeld bij de gemeente Lanaken. Bij de splitsing van Nederland en België in 1839 werd het met Wolder en Nekum opgenomen in de Nederlandse gemeente Oud-Vroenhoven. Deze gemeente werd in 1920 door Maastricht geannexeerd.
De Van Akenweg maakt deel uit van een stervormig wegenpatroon dat de stad Maastricht van oudsher met zijn omgeving verbond. De weg kreeg zijn naam pas in 1923, na de annexatie, en is genoemd naar Maximiliaan van Aken (1799-1892), die woonde op de nog steeds bestaande witte boerderij naast de kerk. Hij stamde uit een oud Maastrichts patriciërsgeslacht dat al in de 16e eeuw schepenen voor de stad leverde. In 1876 schonk Maximiliaan van Aken de grond voor de bouw van de kerk, die hij ook hielp financieren. Een jaar later kon de kerk al in gebruik worden genomen.
Eind jaren 60, na het gereedkomen van Malberg, begon aan de westkant van het oude dorp de bouw van de Donkenbuurt, waarmee de laatste weilanden tussen Malberg en Oud-Caberg verdwenen.
Architectuur en stedenbouw[]
De bebouwing in het oude dorp heeft de structuur van de laat-middeleeuwse kern geheel behouden. Het is een voor Zuid-Limburg typerende lineaire nederzetting, waarbij de weg en de boerderijen tussen de hoge akkers en het lagere (en nattere) grasland ligt.
Aan de Van Akenweg bevinden zich een aantal historische carréboerderijen, gedeeltelijk nog omgeven door hoogstam boomgaarden. Voorbeelden zijn nr. 83 (Hoeve van het Leen van Pietersheim, 19e eeuw), nrs. 84-86 (Tisiushoeve (1749), nr. 96a (boerderij Bartels, 1773), nrs. 101-103 (midden 18e eeuw) en nr. 107 (Reijndershof, 1791). Aan de Postbaan ligt de boerderij Rousseau (±1820). Verder liggen er nog een aantal fraaie huizen uit de jaren 30, waaronder het landhuis Maria Linde van Alphons Boosten (1935).
De Heilig-Hart-van-Jezuskerk uit 1877 is ontworpen door Johannes Kayser en werd in 1936 door Alphons Boosten uitgebreid.
Lanakerveld[]
Aan de oostkant van het oude dorp ligt het Lanakerveld, dat gedeeltelijk tot de wijk Lanakerveld en gedeeltelijk tot Oud-Caberg behoort. Dit gebied was lange tijd gereserveerd voor de bij verdrag tussen België en Nederland overeengekomen aanleg van het Cabergkanaal, een verbindende waterweg tussen Julianakanaal en Albertkanaal. In 2013 hebben de twee landen besloten dat dit kanaal niet zal worden gegraven. Er zijn plannen om een gedeelte van het gebied te bestemmen tot grensoverschrijdend bedrijventerrein genaamd Europark.
Voorzieningen[]
De wijk heeft een beperkt aantal voorzieningen. Er is een rooms-katholieke kerk (H. Hart van Jezus). Voor winkels en andere voorzieningen is men aangewezen op Caberg en Malberg.
De wijk telt een aantal verenigingen, waaronder Fanfare Concordia.
Bron: Oud-Caberg. (2013, februari 28). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:56, februari 28, 2013 van //nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oud-Caberg&oldid=35269734.